Voor deze rubriek lees ik de eerste 50 bladzijden van een nieuw boek, breng verslag uit van mijn leeservaring en beantwoord ten slotte de vraag: lees ik door in dit boek... of toch maar niet?
Vandaag: The complete lexicon of crisis related suicides, 2008-2013 van Richard Sluijs (Uitgeverij Komma).
Wie? Richard Sluijs is een Nederlandse grafisch ontwerper en illustrator. Zijn boek The complete lexicon of crisis related suicides verschijnt alleen in het Engels.
Buzz? In de toneelvoorstelling De verleiders: Door de bank genomen, ‘een verleidelijke komedie over de schandalen bij DSB, ING, ABN Amro, Rabobank en SNS’, wordt tijdens de slotmonoloog Sluijs’ boek getoond en besproken. Dit meldt de auteur mij zelf, per e-mail.
Vooroordeel van de dag? Uitgeverij Komma? Nog nooit van gehoord. Ze geven foto- en culinaire boeken uit, en je kunt er terecht voor – rood alarm! rood alarm! – uitgaven in eigen beheer.
Wat was de vraag? Vanuit welk perspectief is de bankencrisis nog níet beschreven?
De eerste vijftig bladzijden... In zijn voorwoord vertelt Sluijs in het kort het verhaal van onze meest recente economische crisis: de onontwarbare financiële constructies, de kredietzeepbel, de Amerikaanse bail-outs, de Spaanse economische crash, enzovoort. Hij illustreert dit alles met de nodige grafieken, maar de kracht en originaliteit van dit boek zit ‘m in wat volgt.
Sluijs heeft de verhalen verzameld van mensen die een eind aan hun leven gemaakt hebben (en vaak tegelijk ook aan het leven van echt- of huisgenoten, kinderen of huisdieren), als gevolg van de economische crisis. Die verhalen heeft hij zo sec mogelijk samengevat, en vormgegeven als een bidprentje. Het geheel is een baksteen van een boek, pikzwart en vol ellende.
Voorbeeldje:
Carlene, handling all the family’s financial matters, did not tell her husband that she hadn’t paid the mortgage in 42 months. (...) An hour and a half before the home was to go to auction (...) she (...) shot her three beloved cats and then herself with her husband’s rifle. (...) She had picked out her funeral home, laid out the insurance policy and left a note for her husband saying: “Pay off the house with the insurance money.”
Een ‘dairy farmer’ schoot zijn 51 koeien dood en daarna zichzelf. Dichter bij huis hadden we de zelfmoord van staalarbeider Alain Vigneron, die in een afscheidsbrief ArcelorMittal-eigenaar Mittal aanwees als de schuldige: ‘How much more families will he destroy? I’ve had enough of that billionaire.’ The lexicon telt honderden van dit soort minidrama’s. Aangezien de crisis nog niet achter de rug is (of: permanent geworden is) heeft Sluys enigszins dreigend ‘vol. 1’ op de kaft gezet.
Sluijs is geen schrijver, en hier en daar merk je dat. Op blz. 20 van het voorwoord, bijvoorbeeld, verschuift hij zonder enige reden opeens van verleden tijd naar tegenwoordige tijd en terug: een klassieke beginnersfout. Sommige zinnen gaan compleet de mist in.
Er is ook iets misgelopen bij de Engelse eindredactie. In het colofon wordt volledigheidshalve vermeld dat de eindredacteur in ‘London’ woont, maar dan blijkbaar toch in een wijk waar ze het verschil tussen it’s en its niet kennen. Ettelijke keren staat er it’s waar het its moet zijn.
Hoe gelezen? Cru gesteld is dit Lexicon een koffietafelboek, een hebbeding om willekeurig ergens open te slaan, en dan je gedachten te laten gaan over de mini-drama’s die Sluijs bladzijde na bladzijde beschrijft.
Snuisterend door het Lexicon zie je patronen ontstaan. De zelfmoord die volgt op een plotse financiële crisis binnen het gezin, dat kennen we allemaal. Maar er zijn ook mensen voor wie de crisis duidelijk het laatste duwtje was, de tegenslag te veel. Soms krijg je de indruk dat mensen zich niet gesteund weten: dat hun leven definitief uit balans raakt, zodra ook de maatschappij om hem heen geen zekerheden meer heeft te bieden. Slim van Sluijs, dat hij het heeft over ‘crisis related suicides’, niet over ‘crisis-caused suicides’ (als dat al taalkundig correct zou zijn).
Het is allemaal heel intrigerend spul, en gedroomd materiaal voor een roman.
Doorlezen? Een interessant koffietafelboek, dat een betere eindredacteur had verdiend.
Foto, met boek en auteur: copyright Richard Sluijs.
Volgende aflevering [maandag online]:
doorlezen of niet in Behoud de Begeerte: een literaire geschiedenis 1984-2014 van Matthijs de Ridder?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten