Doorlezen of niet? (afl. 108) Ilka De Bisschop

De comeback van een blog only-rubriek waarvan ik vorig jaar 107 afleveringen schreef. 

Voor ‘Doorlezen of niet?’ lees ik de eerste 50 bladzijden van een (meestal recent) boek, breng verslag uit van mijn leeservaring en beantwoord ten slotte de vraag: lees ik door in dit boek... of toch maar niet?

Vandaag: Ik weet waar je woont, een roman van freelance journaliste Ilka De Bisschop (Houtekiet, 211 blz., € 19,95). 

Wie? Ilka De Bisschop is freelance journaliste en eindredactrice, en werkte voor o.a. De Standaard, Het Nieuwsblad en De Tijd. Ze debuteerde in 2012 met Er is tenminste koffie (Uitgeverij Linkeroever); haar tweede roman, Ik weet waar je woont, beleefde intussen drie drukken (aldus haar LinkedIn-profiel). 

Vooroordeel van de dag? Geen. Het lijkt erop dat Houtekiet iets meer durft te investeren in fictie, dezer dagen. Ik heb nog geen algemene mening over hun fictiefonds: het is een kwestie van hit and miss, van Medea en ik en Een medaille van vlees en bloed). 

Buzz? Geen. 

Wat was de vraag? Wat is er nu mis met een beetje plot? 

De eerste vijftig bladzijden... Flashforward: de hoofdpersoon wordt in het nauw gedreven door enkele politieagenten. Hij heeft het over zaken die hij op zijn ‘kerfstok’ heeft. Toch lijkt hij geen geharde crimineel. Dus: wie is Luc? 

Tot zover de teaser. Nu terug in de tijd. 

Luc Pardon, recent gepensioneerd, krijgt slecht nieuws. Hersentumor. Dit is het moment voor Luc om zijn rekeningen te vereffenen. Jarenlang heeft hij vernederingen en kwetsuren bijgehouden in een zwart schriftje. ‘Daarom heb ik een doordacht klassement aangelegd. Naast elke naam heb ik een cijfertje genoteerd. Dat geeft aan om welke categorie van schoft het gaat. En elk type krijgt zijn straf, volgens een vast systeem.’ Ook de lijst met mogelijke straffen staat in het schriftje. 

Hoe gelezen? Met een gevoel van herkenning. Ik weet waar je woont laaft zich aan dezelfde bron als de fantastische Argentijnse film Relatos salvajes: de wraak van de brave burger. Die iets te lang ja en amen heeft geknikt. Die opeens ontploft. Zie ook: Breaking Bad – en nog geen klein beetje! De premisse van Ik weet waar je woont is identiek dezelfde als die van Breaking Bad. Brave, moegestreden man krijgt kanker en slaat om zich heen. Walter White had daar eerst nog een rationele reden voor – een erfenis voor zijn gezin – maar Luc wil gewoon wraak. 

Ook Lucs familie komt rechtstreeks over uit Breaking Bad. ‘Dennis en Armand lachen luidkeels. Hun buiken dansen op en neer boven hun moegetergde broeksriemen.’ Hank, anyone? 

Ik behoor niet tot de mensen die de plot afwijzen, voor wie literatuur blijkbaar alleen taal is. (Bijvoorbeeld: Gustaaf Peek.) Plot is belangrijk, plot is de enige manier om personages en de bijbehorende empathie te verkrijgen --- ook al zijn alle verhalen al tig keer herwerkt, geactualiseerd en herverteld. Maar deze hervertelling van Breaking Bad blijft wel heel dicht bij het origineel. Was Walter White, toen hij het slechte nieuws kreeg van zijn dokter, geobsedeerd door de vlek op diens das, dan vraag Luc Pardon zich in het kabinet van de dokter af of de boom achter de arts een linde is dan wel een judaspenning. 

Sommige dingen zijn natuurlijk universeel. Iedere familie heeft wel een ‘Luc’, zo’n man die al zijn leven lang sfinksachtig zwijgt in de verbale schaduw van zijn echtgenote. 

Mijn vrouw is een pareltje, maar luisteren is nooit haar sterkste kant geweest. Als ik “nee, maar toch bedankt” had geantwoord op onze trouwdag, was ze waarschijnlijk even beeldig blijven glimlachen naar de camera.

Intussen is Ik weet waar je woont best vlot geschreven. Af en toe mocht het me iets subtieler. ‘Een grijze muis ben ik. Een toonbeeld van modaliteit’, zegt Luc over zichzelf en zo gaat hij maar door. Nog los van de in beton gegoten schrijfregel ‘show, don’t tell’: van een personage dat is voorgesteld als gepensioneerd hoofdarchivaris van het rijksregister verwacht je hoe dan ook geen flamboyant karakter. En hij heet bovendien Pardon! 

Doorlezen? Toch maar niet. 

Woensdag: 

doorlezen of niet in Eis het onmogelijke van Slavoj Žižek?