Sommige boeken zijn eenvoudig samen te vatten. Yucca, de nieuwe Peter Terrin, is dat niet.
Viktor is zelf verrast hoe snel de dingen in de plooi vallen, nadat hij uit de gevangenis ontslagen wordt. Zijn bejaarde bovenbuurman helpt hem aan een baantje bij Yucca, een bedrijf dat maaltijden aan huis bezorgt. Te mooi om waar te zijn: Viktor wordt zelfs thuis opgehaald, en met een Jaguar naar zijn werk gereden. En waarom telkens die tussenstop bij een vervallen gebouw in de haven?
Enkele decennia later, een tweede verhaallijn. De gevierde kunstenares Renée heeft zich verschanst op haar landgoed. Rond haar werk is een cultus ontstaan die religieus aandoet. Er zijn doodsbedreigingen geuit. Bewakers en drones houden de boel in de gaten. Toch vreest Renée voor zichzelf en haar zoontje.
Yucca brengt twee personages samen die al eerder in Terrins werk optraden. Renée was het gehandicapte dochtertje uit Post mortem (2012). De manier waarop Viktor de moordenaar van zijn zoontje werd, is beschreven in Blanco (2003). ‘Blanco’ is ook de naam van één van Renées artistieke creaties. Het laat zich raden dat hoe meer boeken van Terrin je gelezen hebt, hoe meer echo’s en verwijzingen je in deze roman zal terugvinden.
Het idee van een roman bestaande uit twee losse verhalen, die elkaar slechts hier en daar ontmoeten, of zelfs alleen maar thematische verwantschap hebben, is niet origineel. William Faulkers Wild Palms is een goed voorbeeld. Het idee van een sequel is uiteraard al evenmin origineel. Het zou echter best kunnen dat de combinatie van die twee concepten nog nooit eerder werd uitgevoerd: een dubbele sequel waarvan de delen weinig tot niets met elkaar te maken hebben.
Of en hoe de verhalen van Viktor en Renée precies in elkaar grijpen, is één van de vragen die Yucca onbeantwoord laat. Eén van de vele. Wat gebeurt er echt bij het bedrijf Yucca? Wat is het belang van de kubus in de organisatie van Viktors werkgever en waarom lijkt hij zo sterk op een creatie van Renée, decennia later? Welke verdachte van de Bende van Nijvel heeft Renées grootvader ondervraagd, en waarom was dat van belang? Wat is de rol van de griezelige clown die door Viktors verhaal wandelt? Hebben de Yucca-collega's wraak genomen op de man die Viktors vrouw vermoordde? Wat is de betekenis van de jongeman wiens zelfmoord Viktor op het nippertje kan verijdelen? Enzovoort.
Zoals uit deze vragen blijkt, is Yucca een grabbeltrommel van ideeën uit thrillers, horrorfilms, conspiracy fiction, enzovoort... Terrins personages blijven er onbewogen bij; ze zijn omringd door raadsels, maar intussen hangen ze maar wat rond. Landerigheid doordrenkt het boek.
De mysterieuze kubus die een rol speelt in beide verhalen, doet denken aan een gelijkaardige kubus in Mulholland Drive van David Lynch Het openen van de kubus beëindigt in die film een droom en toont ons een andere werkelijkheid. Ik denk (voor alle duidelijkheid) niet dat één van de twee verhalen in Yucca één lange droomscène is. Daarvoor zijn de concrete verbindingen tussen de verhalen te zwak. Wel is er een thematische verbinding. Renées project ‘Blanco’, een peperduur implantaat, helpt mensen om over hun grenzen te stappen. Maar het implantaat is een placebo: de nieuw-verworven durf van Renées klanten komt helemaal uit henzelf. Voordien lieten ze zich te veel meedrijven in het leven; nu nemen ze initiatieven. Dàt is wat Viktor nog moet leren. Ook hij laat zich meedrijven met de stroom. Iedereen om hem heen neemt initiatieven die zijn leven beïnvloeden, hijzelf zit alleen fysiek aan het stuur. Veelzeggend: de roman eindigt op het moment dat hij weer een beslissing neemt.
Terrins uitgever lijkt geen idee te hebben waar dit boek over gaat. Op de flap heet het nietszeggend ‘een verhaal over wie we zijn en wat we doen’. Yucca is dan ook, zelfs in de categorie “mislukking”, een merkwaardig boek. Taal, sfeerschepping, personagetekening... het is allemaal even futloos, alsof de auteur er zelf geen zin in had deze keer, of halverwege de moed verloor.
Peter Terrin, Yucca.
De Bezige Bij, 390 blz., € 19,99
Viktor is zelf verrast hoe snel de dingen in de plooi vallen, nadat hij uit de gevangenis ontslagen wordt. Zijn bejaarde bovenbuurman helpt hem aan een baantje bij Yucca, een bedrijf dat maaltijden aan huis bezorgt. Te mooi om waar te zijn: Viktor wordt zelfs thuis opgehaald, en met een Jaguar naar zijn werk gereden. En waarom telkens die tussenstop bij een vervallen gebouw in de haven?
Enkele decennia later, een tweede verhaallijn. De gevierde kunstenares Renée heeft zich verschanst op haar landgoed. Rond haar werk is een cultus ontstaan die religieus aandoet. Er zijn doodsbedreigingen geuit. Bewakers en drones houden de boel in de gaten. Toch vreest Renée voor zichzelf en haar zoontje.
Yucca brengt twee personages samen die al eerder in Terrins werk optraden. Renée was het gehandicapte dochtertje uit Post mortem (2012). De manier waarop Viktor de moordenaar van zijn zoontje werd, is beschreven in Blanco (2003). ‘Blanco’ is ook de naam van één van Renées artistieke creaties. Het laat zich raden dat hoe meer boeken van Terrin je gelezen hebt, hoe meer echo’s en verwijzingen je in deze roman zal terugvinden.
Het idee van een roman bestaande uit twee losse verhalen, die elkaar slechts hier en daar ontmoeten, of zelfs alleen maar thematische verwantschap hebben, is niet origineel. William Faulkers Wild Palms is een goed voorbeeld. Het idee van een sequel is uiteraard al evenmin origineel. Het zou echter best kunnen dat de combinatie van die twee concepten nog nooit eerder werd uitgevoerd: een dubbele sequel waarvan de delen weinig tot niets met elkaar te maken hebben.
Of en hoe de verhalen van Viktor en Renée precies in elkaar grijpen, is één van de vragen die Yucca onbeantwoord laat. Eén van de vele. Wat gebeurt er echt bij het bedrijf Yucca? Wat is het belang van de kubus in de organisatie van Viktors werkgever en waarom lijkt hij zo sterk op een creatie van Renée, decennia later? Welke verdachte van de Bende van Nijvel heeft Renées grootvader ondervraagd, en waarom was dat van belang? Wat is de rol van de griezelige clown die door Viktors verhaal wandelt? Hebben de Yucca-collega's wraak genomen op de man die Viktors vrouw vermoordde? Wat is de betekenis van de jongeman wiens zelfmoord Viktor op het nippertje kan verijdelen? Enzovoort.
Zoals uit deze vragen blijkt, is Yucca een grabbeltrommel van ideeën uit thrillers, horrorfilms, conspiracy fiction, enzovoort... Terrins personages blijven er onbewogen bij; ze zijn omringd door raadsels, maar intussen hangen ze maar wat rond. Landerigheid doordrenkt het boek.
De mysterieuze kubus die een rol speelt in beide verhalen, doet denken aan een gelijkaardige kubus in Mulholland Drive van David Lynch Het openen van de kubus beëindigt in die film een droom en toont ons een andere werkelijkheid. Ik denk (voor alle duidelijkheid) niet dat één van de twee verhalen in Yucca één lange droomscène is. Daarvoor zijn de concrete verbindingen tussen de verhalen te zwak. Wel is er een thematische verbinding. Renées project ‘Blanco’, een peperduur implantaat, helpt mensen om over hun grenzen te stappen. Maar het implantaat is een placebo: de nieuw-verworven durf van Renées klanten komt helemaal uit henzelf. Voordien lieten ze zich te veel meedrijven in het leven; nu nemen ze initiatieven. Dàt is wat Viktor nog moet leren. Ook hij laat zich meedrijven met de stroom. Iedereen om hem heen neemt initiatieven die zijn leven beïnvloeden, hijzelf zit alleen fysiek aan het stuur. Veelzeggend: de roman eindigt op het moment dat hij weer een beslissing neemt.
Terrins uitgever lijkt geen idee te hebben waar dit boek over gaat. Op de flap heet het nietszeggend ‘een verhaal over wie we zijn en wat we doen’. Yucca is dan ook, zelfs in de categorie “mislukking”, een merkwaardig boek. Taal, sfeerschepping, personagetekening... het is allemaal even futloos, alsof de auteur er zelf geen zin in had deze keer, of halverwege de moed verloor.
Peter Terrin, Yucca.
De Bezige Bij, 390 blz., € 19,99
Geen opmerkingen:
Een reactie posten